Nut van een CAO

Een collectieve arbeidsovereenkomst ofwel cao is een schriftelijke overeenkomst waarin afspraken over arbeidsvoorwaarden staan. Een cao geldt voor een grote groep mensen, zoals hierboven beschreven bijvoorbeeld voor werknemers met een arbeidsmarktbeperking. In Nederland bestaan twee soorten cao’s. Een bedrijfstak-cao en een ondernemings-cao. Een bedrijfstak-cao is een overeenkomst die geldt binnen een bepaalde sector. Denk bijvoorbeeld aan de zorgsector of de metaalsector. Een ondernemings-cao is een overeenkomst die geldt binnen een bepaald bedrijf. Zo hebben Philips en NS bijvoorbeeld een eigen cao.

Uit een onderzoek van Ondernemen Met Personeel (2021) bleek dat ruim 17% van de ondernemers in het MKB geen idee had of zij te maken hadden met een cao. Nederland telt ongeveer 1100 verschillende cao’s (HR-kiosk, 2018) en ruim 85% van werkend Nederland valt onder 1 van deze cao’s (CNV, z.d.).

Wel of geen cao

In de volgende situaties ben je als werkgever verbonden aan een cao:

1. Uit de aard van de werkzaamheden van de organisatie vloeit voort dat je verbonden bent aan een bedrijfstak-cao welke algemeen verbindend verklaard is (ook wel de AVV);
2. Je bent als werkgever aangesloten bij (lid van) een werkgeversorganisatie met een eigen cao (bedrijfstak-cao);
3. Je hebt als werkgever zelf een cao afgesloten (ondernemings-cao).

Wanneer je niet onder een cao valt maak je als werkgever zelf afspraken met je werknemers. Deze afspraken leg je vast in een individuele arbeidsovereenkomst, maar kan je ook collectief regelen in een personeelshandboek.

In principe mag je altijd afwijken van een cao als dit in het voordeel is van de werknemers, dit mag niet bij een standaard-cao. Het is niet toegestaan om afspraken met werknemers te maken waarbij ten nadele van de werknemer van de cao wordt afgeweken, ook niet wanneer de werknemer hier zelf mee instemt. Cao-partijen controleren de naleving van de cao’s. Het niet naleven van een cao kan verregaande gevolgen met zich meebrengen.

Voor- en nadelen van een cao

In een cao staan afspraken over lonen, vakantiedagen, werktijden, kinderopvang etc. Als werkgever hoef je dus niet alles zelf te regelen. Dit scheelt enorm veel tijd en moeite. Ook staan deze afspraken vaak voor een langere tijd op papier. Als werkgever heb je hier dus een lange tijd geen omkijk naar. Mocht de cao worden aangepast dan gaat dit automatisch. Een cao wordt namelijk aangepast naar de omstandigheden zoals een nieuwe wet.

Een ander groot voordeel van een cao is jouw concurrentiepositie. Een cao dwingt namelijk gelijke arbeidsvoorwaarden af. Tot slot zorgt een cao er ook voor dat je niet met jouw personeel over het salaris hoeft te onderhandelen. Hierover staan afspraken in de cao.

Een groot nadeel van een cao kan zijn dat je als werkgever zijnde niet tevreden bent over de afspraken in de cao. Denk bijvoorbeeld aan een loongebouw waar je niet tevreden over bent.

Een ander nadeel van een cao is dat de afspraken niet altijd gelden voor jouw vakantiewerkers, uitzendkrachten en stagiaires.

Ons advies

Controleer of jouw onderneming onder een cao valt. Als jouw onderneming aan verandering onderhevig is, controleer dan ook of deze veranderingen van invloed zijn op de aard van de werkzaamheden wat weer van invloed kan zijn op de van toepassing zijnde cao.

Valt jouw onderneming niet onder een cao? Dan adviseren wij om alle primaire arbeidsvoorwaarden goed vast te leggen in de arbeidsovereenkomst. Alle secundaire arbeidsvoorwaarden dienen goed vastgelegd te worden in een personeelshandboek. Hierbij ben je verplicht om je te houden aan veel wetten en regels. Denk bijvoorbeeld aan de arbeidstijdenwet en de wet arbeid en zorg.

Valt jouw onderneming wel onder een cao? Zorg dan dat je de afspraken zoals beschreven in de cao juist naleeft. Informeer medewerkers in het personeelshandboek over de wijze waarop de cao afspraken in jouw organisatie ten uitvoer worden gebracht. Houd de looptijd van de cao goed in de gaten en ben op de hoogte van eventuele wijzigingen. Verwijs in de arbeidscontracten ook altijd naar de cao die van toepassing is.

Hulp nodig?

De cao is een lastig onderwerp. In dit artikel zijn lang niet alle aspecten van een cao aan de orde gekomen. Ben jij nieuwsgierig of je de cao voldoende naleeft? Of vraag je je af of je überhaupt onder een cao valt? B-Talented helpt jou hierbij graag, neem gerust contact op met één van onze HR-adviseurs.

Marlijn Zwijgers
HR medewerker

2021